Еліміздің авиациялық билігінің түсіндіруінше, бұл норма авиакомпаниялардың мүддесін қорғау үшін заңдастырылды.
«Рейстің кешігуі кезінде кейбір жолаушылар теріс әрекеттер жасайды. Олар ренжи бастайды және нәтижесінде өзін деструктивті ұстайды. Біз заңнамаға авиакомпанияларға өздерінің қара тізімін жүргізуге мүмкіндік беретін кейбір түзетулер қабылдадықі. Бұл әуе компанияларының мүддесін қорғау үшін жасалып отыр», - деп түсіндірді ҚР Авиация әкімшілігі жеңілдету департаментінің директоры Нұржан Малаев.
Бұл пікірін ол бүгін ҚР Индустрия және инфрақұрылымдық даму министрлігі «Ашық сағат алаңы» аясында ұйымдастырған ZOOM-конференциясы барысында айтты. Барлық авиатасымалдаушылар қатысқан жиын рейстердің кешігуін азайту және өткізу қабілетін арттыру мақсатында отандық әуе компанияларының әуе кемелері паркін толықтыру мәселесін талқылау мақсатында ұйымдастырылды.
Нұржан Малаев жоғарыда аталған ұсыныс «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне көлік және жер қойнауын пайдалану мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» заң жобасымен енгізілгенін, оны 24 қарашада Сенат түзетулермен Мәжіліске қайтарғанын түсіндірді. Ертең, 30 қарашада жалпы отырыста қаралады деп күтілуде.
Сонымен қатар, бұл заң жобасында авиакомпаниялар жолаушыларға жаңа ұшу уақыты туралы және рейс кешігуі жағдайында рейс кешігуі кезінде жолаушылардың құқықтары туралы SMS хабарламалар жіберуге міндетті. Бұл жолаушылар өз құқықтарын білуі үшін жасалып отыр.
«Қолданыстағы заңда 10 сағаттан астам кешігу жағдайында жолаушылар ақшаны толық қайтаруға құқылы. Бірақ біз талдау жүргіздік, оның нәтижесі бойынша мұндай кешігу кезінде жолаушының діттеген жеріне ұшуы жиі маңызды емес болып қалатынын көреміз. Ал кешігудің алтыншы сағатында ол билеттің толық құнын қайтара алмайды, сонымен бірге сапардың мағынасы жоғалады. Сондықтан барлық талқылаулардан кейін біз бұл шекті 10 сағаттан 5 сағатқа түсірдік. Енді рейс 5 сағаттан артық кешіктірілсе, жолаушылар ақшасын толық қайтаруға құқылы болады», - деп түсіндірді ол.
Сонымен қатар, «ұшу мәртебесін өзгерту» деген жаңа термин енгізілді. Бүгінгі күні тек екі термин бар - «рейсті кешіктіру» және «рейсті тоқтату».
«Өкінішке орай, бізде авиакомпаниялар өздерінің рейстерін біріктіріп, оны оңтайландыру деп атаған, содан кейін олар бұл кешігу немесе рейсті тоқтату емес деп түсіндірген жағдайлар болды. Тиісінше, заң бойынша жолаушыларға ешқандай қызмет көрсетілмеуі керек. Қазір біз ұшудың кешігуі мен тоқтатылуын және ұшуды оңтайландырудың басқа жағдайларын біріктіріп, оны ұшу мәртебесінің өзгеруі ретінде сипаттаймыз», - деп түсіндірді авиациялық әкімшіліктің өкілі.
Яғни, рейстің мәртебесі өзгерген кезде жолаушы рейс кешігіп қалған жағдайда заңда көрсетілген қызметтерді алуға құқылы болады.
Жалпы, оның айтуынша, Авиация әкімшілігіне шағымдар тұрақты негізде қабылданады, олардың сипаты үш түрге бөлінеді: рейс тоқтатылған жағдайда қызмет көрсетпеу (тамақтану, тұру, ауыстыру), екінші санат – өтемақы мәселелері. Ал үшінші санат билетті қайтару мәселесіне қатысты.
«Әуе көлігінде жолаушылар мен багажды тасымалдаудың қолданыстағы ережелерінің 540-бұйрығында кешіктірілген жағдайда, кешіктірілген әрбір сағат үшін жолаушыға билет құнының 3% мөлшерінде өтемақы төленетін норма бар. Көлік прокуратурасымен бірлесе жүргізген тексеріс нәтижелеріне сүйенсек, кейбір авиакомпаниялар өтемақы мүлде төлемейтінін, не уақытында төлемейтінін көріп отырмыз», - деді Нұржан Малаев.
Өз кезегінде, ҚР Сыртқы істер министрлігі авиациялық тасымалдау департаментінің басшысы Әділет Көбеновтің айтуынша, жазда Қазақстанда «рейстердің кешігуі үлкен апатқа ұшырады». Себептер әртүрлі болды, карантиндік шектеулердің алынуына байланысты жолаушылар ағынының техникалық және өсуінен бастап, Украинадағы жағдайға байланысты геосаяси шектеулерге дейін.
Осыған байланысты әуе компаниялары ұшақтарды сатып алу және жеткізу жоспарларын қайта қарады. Отандық авиакомпаниялардың әуе паркін 14 ұшақпен толықтыру жоспарланған болатын: 9 – SCAT, 3 – FlyArystan, 2 – Эйр Астана.
ҚР Сыртқы істер министрлігінің мәліметінше, 14 ұшақтың 7-і қазірдің өзінде қабылданған, ал қалған 7 ұшақ жыл соңына дейін қабылданады деп күтілуде.