Біз бұл топтамада аты аңызға тұлғалардың өміріне негізделіп түсірілген фильмдерге тоқталамыз.
- «Әміре» фильмі, 2018
Дәйексөз: «Біз әлемге өз музыкамызды сіздің дауысыңыз арқылы көрсетуіміз керек».
Мұндай виртуоздық қойылымда бүкіл әлем бұрын-соңды естімеген қазақ әншісі Әміре Қашаубаевты 1925 жылы Парижде өткен ЭКСПО көрмесінде тыңдап таң қалған. Әншінің өнер жолы оңай болған жоқ, ол Мұстафа Шоқаймен жақтасты деген күдікке ілініп, үнемі жауапқа тартылып, бақылауда болды. Дегенмен, қаншама қиындықтарға қарамастан, бүкіл әлем қазақ музыканты мен оның таланты туралы білді.
Бір қызығы: «Бал Хадиша» әнін бүгінде Димаш Құдайбергенов шебер орындайды.
2. «Мандела» фильмі, 1996
Дәйексөз: «Әрқайсымыз өзімізге сұрақ қоюымыз керек: мен өз қаламда, елімде тұрақты тыныштық пен гүлденуді қамтамасыз ету үшін қолымнан келгеннің бәрін жасадым ба?”.
2010 жылы Нью-Йорктегі БҰҰ штаб-пәтерінде Нельсон Манделаның халықаралық күнінен бірнеше күн бұрын көрсетілген деректі фильм. Бұл фильм міндетті түрде көруге тұрарлық.
3. «Құрманжан датқа. Таулар ханшайымы» («Курманжан Датка. Королева гор») фильмі, 2014
Дәйексөз: «Біреудің тағдырын бұзбай, бірлікке жету мүмкін емес пе?».
Қырғызстанның дана, ерік-жігері күшті билеушісі туралы әңгіме шексіз дала фонында айтылады. Фильмнің әрбір детальдары сіз өзіңізді суға батыратын және туындының соңында ғана шындыққа оралатын атмосфераны жасайды. Аты аңызға айналған Құрманжанның өмірбаяны тез өзгеретін оқиғалардың калейдоскопы: 18 жасында күйеуін тастап, 21 жасында патшаның әйелі болды, 50 жасында таққа отырды, 60 жасында Түркістанның барлық билеушілері оған тағзым етті. Ол 80 жасында орыс патша әскерінің полковнигі болса, 96 жасында ат үстінде ойнаған.
4. «Еліктеу ойыны» («Игра в имитацию»), 2014
Марапаттары: бір «Оскар» сыйлығы
Математик Алан Тьюрингтың кроссвордтары әлі күнге дейін миыңызды сынайды. Ол компьютердің алғашқы прототипін жасаушы ғана емес, сонымен қатар Enigma кодын ашқан адам. Адамзат данышпандығы машинаны жеңгеннен кейін Тьюрингтің тағдырын әлем сол қалпында қабылдауға дайын болмады. Оның көлеңкеде қалған жетістіктері тек қайтыс болғаннан кейін ғана лайықты бағасын алды.
Қызықты факт: 1942 жылы Блетчли саябағында кодбрейкерлерді жалдау үшін қолданылған кроссвордты фильм шыққаннан кейін The New York Times басып шығарды.
5. «Аноним» фильмі, 2011
Дәйексөз: «Болу не болмау?»
Шекспирдің өмірбаянында белгісіз тұстар көп болғандықтан, бұл өлмес жолдардың авторы шынымен кім болғанына әлем әлі де күмәндануда. Бұл фильм оның кім болуы мүмкін екендігі туралы нұсқалардың біреуі ғана. Туындыдағы актерлердің эстетикалық декорациялары мен костюмдері жақсы бонус болып табылады.
Бір қызығы: фильмге Англияда тыйым салынған.
6. «Ганди» фильмі, 1982
Дәйексөз: «Егер сіз әлемнің өзгергенін қаласаңыз, сол өзгерісте өзіңіз де болыңыз».
Марапаттары: сегіз «Оскар» мүсіні
Гандидің өмірі – ақиқат үшін тек бейбіт жолмен күресу керектігін көрсеткен қайырымдылық философиясы. Ганди дүниеге келгенде Үндістан Британ империясының отары болды, бірақ ол өмірден өткенде Үндістан азаттыққа қол жеткізді. Ол бүкіл өмірін арманын жүзеге асыруға арнады және осы жолда қолдан келгеннің бәрін жасады.
7. «Селма» фильмі, 2014
Дәйексөз: «Менің арманым бар».
Марапаттары: «Оскар» мүсіні
60-шы жылдардағы оқиғалар фильмде егжей-тегжейлі көрсетілгені сонша, сіз Мартин Лютер Кингтің тыңдармандарының бірі болып кеткеніңізді байқамай қаласыз. Миллиондаған адамдарды шабыттандырған сөздер бүгінгі күнде де өзекті болып қала береді.
8. «Стивен Хокинг әлемі» фильмі, 2014
Дәйексөз: «Біз бәріміз әртүрліміз, өмір қаншалықты зұлым болып көрінсе де, әрқашан сіз жасай алатын және жетістікке жете алатын нәрсе бар. Өмір барда үміт бар».
Марапаттары: «Оскар» мүсіні
Бұл фильм 20 жасында сұмдық диагноз қойылып, өзінің Лу Гериг ауруына шалдыққанын білген аты аңызға айналған физик Стивен Хокинг туралы баяндайды. Бірақ Стивен ауыр дертіне қарамастан жұмысын жалғастырды, өмір сүрді және ақырында барлығына үлгі болды. Қиындыққа қарамастан, мойымай, сеніп, мақсатқа жету керек екенін оның өмірі мен тәжірибесі көрсетті.
Қызықты факт: Фильм 2007 жылы Джен Хокингтің «Шексіздікке саяхат: Стивенмен өмірім» кітабына негізделген.
9. «Агора» фильмі, 2009
Дәйексөз: «Сенгенде, сен күмәнданбайсың, сен күмәнданбауың керек, себебі мен күмәнданамын!»
Александрия біздің эрамызға дейінгі 391 жыл. Христиандықтың қалыптасу уақытында философ, математик және астроном Гипатия Александрияға нығыз тосқауылға айналады. Христиандық бейбіт жолмен келген жоқ, бірақ бұл фильмдегі басты нәрсе емес, адамдар мыңдаған жылдардан кейін де өзгермегені маңызды және бұл фильмдегі Гипатия оқиғасы мұны растайды.
Қызықты факт: Гипатия ареометрді ойлап тапты. Ол сұйықтықтың тығыздығын өлшеуге арналған құрылғы.
10. «Қаралы күндер» («Темные времена») фильмі, 2017
Дәйексөз: «Өз ойын өзгерте алмаған адам ешқашан ештеңені өзгертпейді».
Марапаттары: екі «Оскар» сыйлығы
Сонау зұлмат заманда да халқымен соңына дейін қалған көшбасшының әңгімесі. Оған және оның саясатына ешкім сенбеген кезде, Черчилль халқының берілуге дайын еместігін және туған жері үшін соңына дейін күресетінін барлығына дәлелдей алды.
Кеңес: фильмді түпнұсқада қараңыз, өйткені Черчилль тамаша диктор болған, ал оны сомдаған Гэри Олдман образды шынайы бере алды.